Aandacht voor Actinische keratose

Oorzaak en risicogroepen

Bij actinische keratose is sprake van een abnormale celdeling van huidcellen in de opperhuid. Overmatige blootstelling aan zonlicht (UV-straling) is de veroorzaker van dit fenomeen. Er zijn een aantal groepen mensen die meer kans maken op het ontwikkelen van actinische keratose:

• Leeftijd 40> jaar
• Licht huidtype
• Beroepsmatig veel in de zon
• Beoefenen van watersport
• Geregeld op een zonvakantie
• Zonnebankgebruik
• Vanaf jonge leeftijd vaak door de zon verbrand

Actinische keratose is een véél voorkomende huidaandoening: 11 tot 25 procent van de mensen ouder dan 40 jaar zijn bekend met actinische keratose. Sinds 2005 is het voorkomen van actinische keratose gestegen met 112.500 mensen – en het blijft stijgen met 5 procent per jaar.

Herkennen en screening

Behoor je tot de risicogroepen, dan is het raadzaam om zelf te screenen op verdachte plekjes. Actinische keratose zijn rood-roze plekjes met een ruw, schilferend oppervlak. De verhoorning (ophoping van huidcellen) kan wit, gelig of bruin zijn. Sommige mensen ervaren geen symptomen bij actinische keratose, maar het kan gepaard gaan met een schrijnend of brandend gevoel. Deze veelvoorkomende huidaandoening kan enkele millimeters tot meer dan twee centimeter groot zijn.

Geef extra aandacht aan de delen van het lichaam die het meeste zonlicht (UV-straling) opvangen. Hier zal een actinische keratose zich als eerst ontwikkelen;

• Schedel (voornamelijk bij mannen)
• Rand van de oorschelpen
• Neus
• Rondom lippen
• Decolleté
• Handruggen
• Onderarmen
• Onderbenen

Verandering naar plaveiselcelcarcinoom

Wanneer een actinische keratose snel groeit (groter dan 1 cm), gaat ontsteken, gaat bloeden, gaat zweren of gevoelig is, kan dit duiden op de overgang van actinische keratose naar een plaveiselcelcarcinoom. Trek dan aan de bel! Een plaveiselcelcarcinoom groeit namelijk dieper de huidlagen in. Een huidbiopt kan uitwijzen of het gaat om een plaveiselcelcarinoom. Een plaveiselcelcarcinoom wordt chirurgisch verwijderd met een huidexcisie (door een huisarts, chirurg of plastisch chrirug - wanneer het dicht bij de ogen of neus bevindt).

Laten zitten of behandelen?

Vanwege de kleine kans dat een actinische keratose kan veranderen in een plaveiselcelcarcinoom wordt geadviseerd om het te behandelen. Stel, je herkent de rood-roze schilferende plekjes, dan is het raadzaam om met de huisarts de mogelijke behandelopties te bespreken. Meestal kan met blote oog al worden vastgesteld of het gaat om actinische keratose.

Behandelmethoden

Enkele plekjes
Bij enkele actinische keratosen komt bevriezing (cryotherapie) in aanmerking. Belangrijk hierbij is:

1. Gebruik van cryotherapie apparaat, liever niet met vloeibare stikstof op een wattenstaafje.
2. Bij 5-20 procent van de personen kunnen blijvende bijwerkingen zoals witte plekjes en littekens optreden

Grote plekken en groter oppervlak
Bij meerdere en grotere plekjes kan een soort chemozalf gesmeerd worden. Deze chemozelf (5-fluoroouracil-crème) is een optie als een groot lichaamsoppervlak bedekt is met meerdere actinische keratosen. De chemozalf zorgt ervoor dat de opperhuid volledig wordt gepeeld. De crème dient één keer per dag en vier weken lang gebruikt te worden. Het is goed om rekening te houden met de bijwerkingen:

• Roodheid
• Schilfering
• Kapotte huid
• Korstvorming

Dikke verhoornde plekken
De plekken actinisch keratose die zeer dik zijn, kunnen worden behandeld met curettage en shave-excisie. Hierbij wordt het dikke oppervlak van de plekken verwijderd, maar blijven de beschadigde cellen in de opperhuid aanwezig.

Dermatoloog en huidtherapeut

Bij een dermatoloog of huidtherapeut kunnen verglijkbare behandelingen ondergaan worden. Denk hierbij een fotodynamische therapie, lasertherapie, chemische peelings en dermabrasie.

Huidtherapie

In de huidtherapeutische praktijken van Dermadiq worden chemische peelings zoals de Jessner oplossing en TCA-peeling effectief ingezet in de behandeling van actinische keratosen.

Wanneer komt iemand in aanmerking voor deze behandeling?

• Grote oppervakken in het gezicht
• De wens voor eenmalige behandeling
• Niet adequaat smeren van de chemocrème
• Minder hevige bijwerkingen

Tot slot

Graag wil ik dit artikel afsluiten met het advies zonnebankgebruik te verminderen en het liefst te stoppen. Ben bewust van het effect van zonverbranding op lange termijn. Bescherm de huid tegen zonlicht door zonnebrandcrème en kleding om het ontstaan van (nieuwe) actinische keratosen te voorkomen. En voor alle jongeren en jongvolwassen: geniet met mate van de zon, jouw huid is je later dankbaar!